Hoe angst voor een leerkracht iedereen er jarenlang van weerhoudt om in te grijpen.
Juf Anna eiste bij de inroostering altijd dezelfde groep en beschouwde haar groep als haar domein. Lesbezoeken stond zij niet of nauwelijks toe. Als er al een lesbezoek plaatsvond, dan moest exact worden afgesproken wanneer dat lesbezoek zou plaatsvinden. Tijdens zo’n lesbezoek was juf Anna dan de vriendelijkheid in persoon en zij gaf dan een goed verzorgde les. Toch moest er wel wat aan de hand zijn.
Op het schoolplein klaagden ouders onder elkaar over juf Anna en wilden hun kind niet in haar groep.
Het was een grote school, waarbij ouders konden kiezen in welke groep hun kind terecht zou komen. Jaar in en jaar uit maakten ouders aan de directie en bouwcoördinator kenbaar dat zij onder géén beding wilden, dat hun kind in de groep van juf Anna terecht zou komen. Zij hadden ofwel nare verhalen over haar gehoord van andere ouders ofwel hadden zij zelf eerder oudere kinderen in de groep van juf Anna gehad.
Veel leerlingen hadden nachtmerries en gingen huilend naar school, maar durfden hun ouders niet in vertrouwen te nemen.
De verhalen kwamen erop neer, dat kinderen angst hadden voor juf Anna, soms zo erg dat zij elke dag dat zij les hadden van juf Anna huilend naar school gingen en ‘s-nachts last hadden van nachtmerries. Toch durfden de kinderen hun ouders niet te vertellen wat er dan gebeurd was waarom ze zo bang waren geworden. Uit de verhalen kwam ook naar voren dat ouders geen zinvol gesprek met juf Anna konden voeren. Elk probleem werd òf botweg ontkend ofwel het kind was volgens juf Anna zelf een probleemgeval en had een al te levendige fantasie. Steevast moest de directie de ouders beloven, dit niet met juf Anna te bespreken, want dan zou zij dit op sommige leerlingen of hun eigen kinderen gaan afreageren.
Collega’s en directie konden ook niet met juf Anna samenwerken, maar dat mag juf Anna niet weten.
Niet alleen ouders ervoeren een probleem, ook de collega’s en de directie hadden grote moeite om met juf Anna samen te werken. Ze was vaak niet aanwezig bij teamvergaderingen, bouwoverleg en studiedagen, droeg niet bij aan het schoolplan, hield zich niet of nauwelijks aan afspraken. Altijd had zij wel weer een excuus om de kantjes ervan af te lopen. Met sommige collega’s vormde zij een bondje tegen andere collega’s en tegen de directeur. Als er een probleem aan de orde was, nam juf Anna daar nooit de verantwoordelijkheid voor. Zij placht op een vileine manier haar verhaal te halen op elke collega, die het had aangedurfd haar op haar oncollegiale gedrag aan te spreken. Deze collega’s plachten wel naar de directeur te gaan om over juf Anna te klagen, maar legden de directeur strikte geheimhouding op ten aanzien van die klachten. Juf Anna mocht nooit of te nimmer te weten komen, dat zij hadden geklaagd en waarover. Daarmee werd ook de directeur vleugellam en kon alleen in vage termen met juf Anna in gesprek, dat er sprake was van communicatieproblemen tussen haar en collega’s. Dat wimpelde juf Anna dan af, want waar ging het nu eigenlijk over. Volgens haar was er niets aan de hand. Het werd zo erg, dat collega’s een andere baan zochten om maar niet meer met juf Anna geconfronteerd te worden. Ook directeuren liepen hierop stuk en deden niet aan dossiervorming, want dat wilden de klagende ouders en collega’s immers niet.
Een nieuwe directeur geeft juf Anna een eerlijke kans want er ligt geen dossier.
Een nieuwe directeur trad aan en werd vrijwel direct met het probleem juf Anna geconfronteerd tijdens een teamsessie, waarin onder leiding van een externe deskundige teamleden werden uitgenodigd elkaar de waarheid te zeggen. De kritiek op juf Anna van een aantal collega’s loog er niet om. Enkelen, die bevriend waren met juf Anna schoten haar te hulp. Juf Anna was in tranen en gaf aan zich niet in de kritiek te herkennen.
De nieuwe directeur besloot juf Anna het voordeel van de twijfel te geven en wilde uit eigen waarneming zien dat er moeilijk met haar samen te werken en te praten viel. Helaas moest ook zij al spoedig erkennen dat ook zij geen vertrouwensband met juf Anna kon opbouwen en niet met haar kon communiceren en samenwerken. Zij besloot juf Anna een cursus communicatie aan te bieden van een coach, die juf Anna zelf had uitgezocht. Na een jaar bleek er niets veranderd.
Leerlingen stappen naar de directeur omdat bij hen de maat vol is.
Intussen waren er leerlingen uit de groep van juf Anna naar de directeur gestapt en zeiden dat ze onder strikte geheimhouding met haar over juf Anna wilden praten. In het gesprek, dat volgde, vertelden de leerlingen, dat juf Anna schreeuwde en tekeer ging voor de klas, behalve als er een andere volwassene in de klas aanwezig was. Dan is ze poeslief en aardig. Zij vertelden dat juf Anna aan sommige leerlingen een hekel had en dat die leerlingen wanneer dat kon voor paal werden gezet voor de hele klas. Als een ouder toch met juf Anna was gaan praten over het gedrag van juf Anna naar haar kind toe, richtte juf Anna zich tot de hele groep. Ze zei dan: “Elsje heeft tegen haar moeder gezegd, dat ik schreeuw tegen jullie en dat ik tegen Elsje heb gezegd, dat haar tekening broddelwerk was en dat zij veel beter moest kunnen. Ik heb dat helemaal niet gezegd. Wie van jullie zegt, dat wat Elsje zegt waar is?” Geen enkel kind durfde dan zijn of haar hand op te steken. Dan zei juf Anna: “Kijk eens, Elsje, niemand is het met jou eens dat ik dat heb gedaan. Jij bent een leugenaar! Je liegt tegen je ouders, je moet je schamen.”
De oplossing: goed advies, opbouw dossier en einde dienstverband in goed overleg.
De directeur was geschokt en realiseerde zich dat het zo echt niet verder kon. Zij heeft mijn hulp ingeroepen en vervolgens heb ik geadviseerd hoe het dossier kon worden opgebouwd. Aan de ouders, die geklaagd hadden, werd gevraagd hun klachten schriftelijk te bevestigen en hen werd uitgelegd, dat zij niet anoniem konden blijven. De directie moet vanuit haar verantwoordelijkheid voor de veiligheid van leerlingen en personeel op school kunnen handelen op zulke ernstige klachten. Ook juf Anna heeft rechten. Als er klachten zijn, moet zij zich kunnen verdedigen en dus weten welke klachten er zijn en door wie die zijn geuit. Ook de klachten van de leerlingen werden vastgelegd en de klachten van de collega’s met de garantie dat zij hun klachten veilig konden uiten. Juf Anna ontving een schriftelijke waarschuwing bij de ontvangst van het dossier dat zij een disciplinaire maatregel zou krijgen als zij verhaal zou halen bij klagers. Juf Anna werd uitgenodigd voor een gesprek met het bestuur, waarbij zij zich kon laten bijstaan door een advocaat. De school heb ik bijgestaan. Uiteindelijk heeft dit ertoe geleid dat in goed overleg de arbeidsovereenkomst tussen de school en juf Anna is beëindigd. De school was zo blij met het resultaat, dat ik een prachtige bos bloemen kreeg voor mijn hulp.