Er is wetenschappelijk onderzoek gedaan in de wetsgeschiedenis, jurisprudentie en de rechtsliteratuur wat nu eigenlijk verstaan moet worden onder (ernstig) verwijtbaar handelen of nalaten dat van de werkgever redelijkerwijs niet meer gevergd kan worden de arbeidsovereenkomst voort te zetten.
Artikel 7:669, lid3 sub e BW biedt de kantonrechter immers de mogelijkheid om de arbeidsovereenkomst te ontbinden vanwege zodanig verwijtbaar handelen of nalaten dat van de werkgever redelijkerwijs niet meer gevergd kan worden om deze voort te zetten. Er zijn dus twee voorwaarden:
- er moet sprake zijn van verwijtbaar gedrag en
- de mate van verwijtbaarheid is zodanig dat het redelijk is de arbeidsovereenkomst te ontbinden.
Wat is dan in de praktijk (ernstig) verwijtbaar gedrag?
Uit dit onderzoek is het volgende gebleken:
- niet nakomen van re-integratieverplichtingen (ernstig verwijtbaar als dit bij herhaling gebeurd, ook na toepassing loonopschorting);
- werknemer pleegt, is betrokken bij, wordt aangehouden in verband met of vervolgd voor een strafbaar feit;
- seksuele intimidatie, seksueel misbruik;
- diefstal, verduistering, wegnemen, achterhouden of niet afdragen/afgeven/inleveren van geld of goederen;
- belangenverstrengeling, schijn van belangenverstrengeling, corruptie, passieve omkoping;
- integriteitsproblemen, handelen in strijd met de integriteitsregels of beginselen van integriteit;
- zijn werkgever (financieel) benadelen, op kosten jagen of (financieel) risico veroorzaken;
- financiële fraude, zelfverrijking, familieleden of kennissen onbevoegd bevoordelen;
- onderdrukking, dominerend gedrag, pestgedrag of veroorzaken van een onveilige werkomgeving, veroorzaken van een angstcultuur, machtsmisbruik;
- overtreden nevenwerkzaamhedenbeding of regeling of voorschriften inzake (toestemming voor) voor nevenwerkzaamheden, nevenwerkzaamheden, nevenwerkzaamheden tijdens ziekte;
- werkweigering;
- alcoholgebruik, drugsgebruik, drugsbezit, verslavingsproblemen;
- geen openheid van zaken geven, zaken of problemen verzwijgen, verbergen of verhullen, de werkgever onvoldoende informeren, informatie achterhouden of de toegang daartoe blokkeren of bemoeilijken;
- ongeoorloofd werkverzuim of afwezig, zonder toestemming te weinig uren werken, te lang pauzeren, privéactiviteiten tijdens werktijd;
- herhaaldelijk en veelvuldig te laat komen;
- mishandeling, lichamelijk letsel toebrengen, geweld, vechten op de werkvloer;
- misbruik en/of ongeoorloofd of ongewenst gebruik van bedrijfsmiddelen en/of aan de functie verbonden faciliteiten;
- schenden geheimhoudingsbeding, ambtsgeheim of andere plicht tot vertrouwelijkheid;
- grensoverschrijdend gedrag, ongewenst privécontact zoeken met een collega;
- liegen, bewust onjuist of onvolledig verklaren of vastleggen, onoprechtheid, ongeloofwaardigheid, tegenstrijdige verklaringen, valse beschuldiging of aangifte, valsheid in geschrifte, vervalsing, bedrog;
- niet of op onjuiste wijze voldoen aan formele of informele meldplicht;
- handelen in strijd met de gedragsregels;
- schenden of overtreden van veiligheidsvoorschriften, veiligheidsrisico veroorzaken of laten voortbestaan;
- woede, agressie, intimidatie, bedreiging, chantage, stalking;
- weigeren in gesprek te gaan, uit een gesprek weglopen, contact weigeren of afhouden, niet reageren, zich onbereikbaar houden;
- gevaarlijk, roekeloos, onzorgvuldig of agressief rijgedrag, de verkeersveiligheid in gevaar brengen, plegen van een verkeersdelict;
- handelen in strijd met het bedrijfsbeleid, interne voorschriften, protocollen, huisregels, werkafspraken of beroepsregels
- nalatigheid, onachtzaamheid, onvoldoende inzet, er de kantjes van af lopen, slordigheid;
- ongepast gedrag, onbeschoft gedrag, onredelijk gedrag, overlast veroorzaken;
- schenden of niet opvolgen van een of meerdere specifieke instructies;
- onbevoegd raadplegen/bekijken, verzenden, wijzigen of gebruik maken van informatie of e-mailaccount;
- verstoren van bedrijfsprocessen of de samenwerking met of tussen anderen, veroorzaken van onrust of problemen op de werkvloer;
- opstandig gedrag, niet-loyaal of (gezags)ondermijnend gedrag, leiding niet accepteren, bekritiseren of beledigen, onrust stoken, stemmingmakerij, muiterij, samenspanning;
- materiële of immateriële schade of risico daarop veroorzaken, vernieling, beschadiging, vandalisme;
- oncollegiaal gedrag, onprofessioneel gedrag, weigeren van een passende functie, niet meewerken aan een verbeterplan, een collega tot onwenselijk gedrag brengen of hem/haar daartoe aanzetten/uitlokken;
- oncoöperatief, onwenselijk, provocerend en/of onverantwoordelijk gedrag;
- disfunctioneren, onvoldoende presteren, fouten maken, de werkzaamheden op onjuiste wijze uitvoeren;
De lijst is een handvat voor u, maar neem geen maatregelen zonder voorafgaand juridisch advies!
Deze lijst kan voor u als schoolbestuurder of schooldirecteur een handvat zijn om vast te stellen of het gedrag van de werknemer verwijtbaar is of zelfs ernstig verwijtbaar. In dat geval adviseer ik u dringend zo snel mogelijk juridisch advies in te winnen om te bezien welke maatregel(en) passend is (of zijn). Bedenk ook dat het verwijtbare gedrag van de werknemer bewezen moet worden, indien u de arbeidsovereenkomst wilt laten ontbinden door de kantonrechter. Als het gaat om disciplinaire maatregelen als berisping of schorsing, kan de werknemer in beroep bij de Commissie van Beroep. Ook dan is voldoende bewijs van het geconstateerde verwijtbare gedrag nodig wil de genomen maatregel in rechte overeind blijven. In het geval er sprake is van ernstige verwijtbaarheid kan een ontslag op staande voet worden gegeven. Ook dat moet u niet doen dan nadat u daarover juridisch advies heeft ingewonnen. Wij staan u hierbij graag terzijde.